Kitlesel Fonlama Nedir?
Dünyada kitlesel fonlama (crowdfunding) oldukça hızlı gelişme gösterirken Türkiye’de mevzuatın oluşmaması sebebiyle yalnızca ödül ve bağış bazlı kitlesel fonlama türleri numunelik olarak faaliyet göstermektedir. Özellikle finansal crowdfunding konusunda yaşanan bu geri kalmışlık ciddi bir hayal kırıklığı. Halbuki ne kadar güzel olur, banka gibi büyük aracıların ve dolayısıyla onların oluşturduğu maliyetlerinin minimize edildiği bu fonlama araçlarından ülkemizde yaygınlaşması.
Finansal crowdfunding klasik anlamda fon fazlası olanlarla fon ihtiyacı olanları bir araya buluşturan mekanizmanın arada bir şirketten (banka, aracı kurum vs.) ziyade bir platform üzerinde tesis edilerek sağlanmasıdır. Küçük tutarlı yatırımcıları bir araya getiren bu modelin Finansal türü de tipik olarak ikiye ayrılmaktadır. Kredi ve özkaynak yatıtırımı olmak üzere. Kredi yatırımında yatırımcılar küçük tutarları ihtiyaç sahiplerine kredi olarak verilmesini sağlarken, özkaynak yatırımında ise yatırıma konu olan varlığın bizzat ortağı olmaktadırlar.
Öz kaynak Kitlesel Fonlaması
BaFin olarak Öz kaynak kitlesel fonlamasına (equity crowdfunding) değinmek istiyoruz. Bu araç aslında sermayenin tabana yayılması ve tasarrufların uzun vadeli yatırımlara plase edilmesi anlamında Türkiye için oldukça yararlı bir mekanizma. Tasarruf sahipleri platform üzerinde önce bir yatırımı finanse etmeyi seçmekte, yatırımın tamamına kıyasen küçük tutarlarda paraları crowdfunding platformu aracılığıyla bu platformun bir SPV’sine (aracısına) göndermektedir. Daha sonra yatırımın kira, temettü vb. gelirlerinin yanı sıra yatırımın kendisinin değerinin artması halinde ayrıca bir getiriye hak kazanabilmektedir.
Yatırımın toplanması ve gerekli yatırımın finanse edilmesi sürecinde toplanan paralar escrow account adı verilen güvenilir bir aracı kurumda veya bankada bulundurulması mümkün olmaktadır. Ayrıca yatırımın işletildiği SPV’nin ana platform şirketinden ayrı olması, iflas vb. risklerinden dolayı yatırımcının zarar görmesini engellemektedir.
Bir örnekle, crowding platformumuz enerji tesisleri üzerine odaklanmış olsun. Denizli’de bir jeotermal santrali satılık. Küçük yatırımcılar için bu tesisi satın almak imkansız. Bu tesisi almak isteyenlerin güvenilir bir şekilde bir araya gelebilmeleri bu platform vasıtasıyla olabilmektedir. İhtiyaç olunan yatırım tutarı için örneğin; 1000₺’den belirli bir tutara kadar sağlanabilmesi mümkündür.
Equity crowdfunding mekanizmaları ülkenin sermaye piyasası kurumları tarafından yetkilendirilmekte ve denetlenmektedir. Ancak dünyada pek çok ülke bu kurumlara pozitif ayrımcılık yaparak faaliyet şartlarını kolaylaştırmaktadır. Bu ayrımcılık vergi düzenlemeleri ve lisansların kolaylıkla alınabilmesi sürecinde kendini göstermektedir. Bununla birlikte AML (Kara para) ve CFT (terörün finansmanı) vb. konularda önlemlerin alınması hangi ülkede faaliyet gösteriliyor olursa olsun bir zorunluluktur.
Avrupa Birliği’nde üye ülkeler muhtelif düzenlemelerle crowdfunding yapan platformlar MIFID düzenlemelerinden istisna etmekte ve aracılık yapacağı tutara göre de “The Alternative Investment Fund Managers Directive” den de istisna tutabilmektedir. Ancak asıl havuç şu an taslak halinde olan EU Crowdfunding Proposals – düzenleme taslağıyla ortaya konmuştur.[1]
Ülkemizde veya Avrupa Birliği’nde crowdfunding platformlarının hukuki ve iş modelleri hakkında detaylı bilgi almak için BaFin’in uzman ve deneyimli kadrosuyla her zaman iletişim kurabilirsiniz.
[1] https://ec.europa.eu/info/publications/180308-proposal-crowdfunding_en
